Op deze pagina vind je een lijst met boeken over trauma, verdeeld over een aantal categorieën. Deze boeken zie ik als de beste boeken over trauma op dit moment.
Zowel tijdens mijn werk in een instelling voor geestelijke gezondheidszorg als in mijn eigen therapiepraktijk heb ik mensen ontmoet met uiteenlopende klachten. Mensen die stress-gerelateerde klachten hebben, die vastlopen in hun relaties, mensen die in de rouw zijn, enzovoorts.
Met hen onderzoek ik wat de grondslag is van deze klachten. Vaak zie ik dat mensen zich bepaalde overlevingsmechanismen eigen hebben gemaakt. Men ontwikkelt overlevingsmechanismen door onderliggend trauma.
Trauma verwerken zelfhulp
Hieronder heb ik een lijst met boeken samengesteld, met als onderwerp trauma. Wat is trauma? Hoe verwerk je een trauma? Is het nodig dat je hiervoor altijd naar een therapeut gaat? Vaak kun je met zelfhulp ook een stap verder komen in het verwerken van een trauma.
Informatieve boeken over trauma en PTSS
Bessel van der Kolk
Bessel van der Kolk legt in dit boek duidelijk uit wat een trauma is en wat de oorzaken en de gevolgen ervan zijn.
Het toont aan hoe de angst ten gevolge van het trauma veranderingen teweegbrengt in de hersenen en in het lichaam.
Van der Kolk geeft een verklaring waarom getraumatiseerde mensen gekweld worden door uiteenlopende klachten. Vaak komen klachten op het gebied van emotie-regulatie voor. Ook beïnvloedt een trauma vaak het vermogen om zich te concentreren. Men heeft moeite zich dingen te herinneren. Het aangaan van vertrouwensrelaties verloopt moeilijker. En ook voelen getraumatiseerde mensen zich vaak minder goed thuis in hun eigen lijf.
Bessel van der Kolk heeft zich ingezet om nieuwe ontwikkelingen op het gebied van hersenwetenschappen, gehechtheidsonderzoek en lichaamsbewustzijn te integreren tot behandelingen. Daarmee kunnen getraumatiseerde mensen bevrijd worden van de tirannie uit het verleden.
Daarmee biedt het boek hoop voor mensen met trauma hebben. Het is geschreven in een taal die begrijpelijk is voor velen. De schrijfstijl is makkelijk, respectvol en zachtaardig. Kortom, wat mij betreft een aanrader.
Peter Levine
‘De tijger ontwaakt’ van Peter A. Levine is hét naslagwerk voor traumabehandeling. Dit boek bespreekt Somatic Experiencing (SE), een methode voor traumaverwerking waar Levine de grondlegger van is.
Daar waar mensen zich in een situatie van gevoelde onveiligheid bevinden, ga je om te overleven in de vluchten, vechten of bevriezingsmodus staan. Je autonome zenuwstelsel beoordeelt de situatie van veiligheid en onveiligheid mede op basis van eerdere ervaringen. Als mensen traumatische ervaringen hebben opgedaan, heeft de spanning die er ten tijde van de ervaring was zich in je lichaam vastgebeten. Deze spanning wordt opnieuw wakker geschud bij een situatie in het heden die je lichaam doet denken aan de onveilige situatie van toen. Deze spanning uit zich in slapeloosheid, angst, stoornissen, prikkelbaarheid of woede-uitbarstingen. Dat kan vervolgens leiden tot een posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Peter Levine is medicus en psycholoog en grondlegger van Somatic Experiencing (SE). Met deze methode laat je iemand de oorzaak van het trauma opnieuw beleven en het lichaam daarmee in staat te stellen om de geblokkeerde overlevingsenergie los te laten. Peter is expert op het gebied van traumaverwerking en heeft al meerdere succesvolle boeken geschreven, waaronder ‘Het weerbare kind’ en ‘De stem van je lichaam.
Elisa van Ee
3. Mag ik bij jou? Omgaan met trauma
Stephan Porges noemt trauma een chronische verstoring in verbinding. In dit boek beschrijft Elisa wat de invloed van trauma is op relaties en hoe je de ander kunt blijven ondersteunen zonder daarbij zelf overbelast te raken. En gebrek aan sociale steun is de beste voorspeller voor het ontwikkelen van traumaklachten. Afwezigheid ervan houdt de klachten in stand. Elsa beschrijft casuistiek, onderzoek en eigen ervaringen en bouwt verwerkingsopdrachten in. Haar motto is dat je deelt en verbindt. Want het verwerken van trauma’s, doe je niet alleen maar samen.
Autobiografische boeken over trauma
Karin Bloemen
In deze autobiografie vertelt Karin Bloemen het aangrijpende verhaal van haar jeugd. Deze is getekend door misbruik, mishandeling en angst.
Op een openhartige manier vertelt Karin hoe zij het als jong meisje heeft ervaren dat de personen die haar hadden moeten beschermen haar kwaad deden of wegkeken. Ook laat Karin de vrouw zien die ze ondanks deze traumatische ervaringen is geworden: sterk, liefdevol, succesvol, open voor iedereen en moedig. Ze schreef dit boek met als doel om misbruik uit de taboesfeer te halen en slachtoffers aan te moedigen erover te praten.
Dit verhaal vond ik aangrijpend. Ik las het in 1 ruk uit en wat bij mij achterbleef was een enorm gevoel van respect voor Karin’s persoonlijkheid, haar kracht en haar lef om dit verhaal op te schrijven.
Edith Eger
Later is Edith psycholoog geworden en besefte ze dat ze zichzelf ook gevangen hield in haar eigen gedachten, maar dat ze de sleutel in haar zak had om zich hiervan te bevrijden. Dit boek geeft een een indrukwekkende inkijk in de gedachtewereld die ontstaat door trauma’s en ook hoe je daar positief en opbouwend mee om kunt gaan. Een aanrader!
José Al
In dit boek beschrijft José Al de sfeer binnen een gezin waarin een kind slachtoffer is van incest. Ze stelt een specifieke groep slachtoffers centraal met beschadigingen die ze vanaf hun vroege kindertijd met zich meedragen. Deze kinderen ontbrak het aan veiligheid binnen het eigen gezin.
Deze slachtoffers zijn opgegroeid in een milieu waarin incest, affectieve verwaarlozing, vormen van psychische mishandeling en huiselijk geweld ingebed zijn in de gezinsstructuur. Hun ouders hebben een hogere sociale- en maatschappelijke status als achtergrond.
Dit boek is niet alleen voor deze specifieke groep herkenbaar. Mensen die als kind groot geworden zijn in een angstcultuur en een onveilige relatie met hun ouders ervaren hebben, vinden in dit boek ook veel herkenning.
Boeken over behandelingsvormen bij trauma
Peter A. Levine
In dit boek gaat de auteur dieper in op de effecten van een trauma op het menselijk lichaam, het brein en de psyche. Levine legt uit dat trauma geen afwijking is, maar een opgelopen wond als gevolg van angst, hulpeloosheid en verlies.
Deze wond heeft aandacht en compassie nodig om te helen. Door bij je lijf stil te staan en te luisteren naar wat er speelt, ben je beter in staat geblokkeerde energie los te laten. En dan kan het helingsproces beginnen!
Naast de theorie geeft Levine interessante praktijkvoorbeelden en krijgt de lezer praktische oefeningen om mee te werken. Daardoor krijgt hij of zij meer inzicht in de betekenis van trauma.
Het boek is op een logische manier opgebouwd en begrijpelijk verwoord. Daardoor herken en erken je trauma eerder. Goed boek!
Volgens Peter Levine hebben behalve dieren ook mensen in een traumatische situatie de keuze uit vluchten, vechten of bevriezen.
Dieren schudden/trillen hun spanning naderhand van zich af en gaan verder met hun leven. Maar dat lukt mensen niet altijd. De spanning zich vast in ons lichaam en uit zich vervolgens in klachten zoals slapeloosheid, angstgevoelens, concentratiestoornissen, prikkelbaarheid of woedeuitbarstingen.
Levine vertelt over Somatic Experiencing. Dit gaat ervan uit dat uitingen ten gevolge van trauma eerder biologisch dan psychologisch zijn en daarom het best op een lichaamsgerichte manier aangepakt kunnen worden.
Hoe? Door iemand de oorzaak van zijn trauma opnieuw te laten beleven (‘de tijger ontwaakt’) en daarbij het lichaam in staat te stellen de geblokkeerde overlevingsenergie los te laten.
De inhoud van het boek wordt op een logische en begrijpelijke manier gebracht. Er staan mooie praktische oefeningen in die je uitleggen hoe je een traumatische ervaring te boven te komen.
Ybe Casteleyn, Jill Marchant
3. Sterker worden waar het pijn doet. Voel- en doeboek over trauma
De therapeute Ybe Casteleyn begeleidt in haar praktijk regelmatig mensen met trauma. In dit boek beschrijft ze acht therapieverhalen.
Ze toont hoe de therapiesessies tot de verwerking van het bewuste trauma hebben geleid. Daarnaast wordt bij elke casus theorie met praktijk gecombineerd.
Er wordt ook aandacht besteedt aan zelfhulp. Na elke casus worden oefeningen gegeven voor de lezer. Casteleyn moedigt je aan om aan de hand van oefeningen je eigen pijn én je eigen (veer)kracht te voelen.
Marion Lang
4. EMDR- de meest effectieve traumatherapie
In dit boek omschrijft Marion Lang alle aspecten van deze effectieve, kortdurende methode om traumatische gebeurtenissen te verwerken.
EMDR (Eye Movement Desensitization Reprocessing) wordt ook toegepast bij angstklachten of een negatief zelfbeeld. Door tijdens het denken aan de nare gebeurtenis afleiding te bieden in de vorm van handbewegingen of geluidsklikjes via een headset, neemt de intensiteit van de traumatische ervaring enorm af. Eén sessie EMDR is vaak al voldoende om vrij te worden van de belastende emotie.
Het is een compleet, praktisch boek, waarin de behandeling op een heldere manier uiteengezet wordt.